معصومه معظمی
چشمها اگر مهمترین عضو بدن نباشند، بهطورقطع بینایی حسی مهم در بین حواس ۵گانه است، اگر برای چند دقیقه چشمان خود را ببندیم و شروع به حرکت در اتاق کنیم، در همان دقایق نخست به اجسام زیادی برخورد میکنیم و آسیب میبینیم، اینجاست که اهمیت حس بینایی را درک میکنیم.
سازمان آموزشی، علمی، فرهنگی ملل متحد(یونسکو) و شورای جهانی نابینایان در ۱۹۵۰ میلادی در جلسهای مشترک قانون «عصای سفید» را تصویب کرد و ۱۵ اکتبر مصادف با ۲۳مهرماه را روز جهانی «عصای سفید نامگذاری کرد، در این قانون همه حقوق اجتماعی فرد نابینا به عنوان عضوی از یک جامعه به تصویب رسید که با هدف ﺗﻮﺟﻪ به مشکلات نابینایان و اﯾﺠﺎد ﻣﺤﯿﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای آنها برگزار میشود
نخستین باری که دنیای یک نابینا را درک کردم بعد از تماشای فیلم رنگ خدا ساخته مجیدمجیدی بود، فیلمی در وصف مظلومیت یک کودک نابینا که پدرش او را بار اضافی در زندگی خود میشمارد. در این فیلم مجیدی دنیای زیبای یک کودک نابینا و مشکلاتش در خانواده و جامعه را به تصویر میکشد. نابینایان در جامعه و حتی در خانوادههایشان با مشکلات بسیاری مواجه هستند که مهمترین مشکل درک نکردن دنیای آنهاست برای این منظور درجمع تعدادی از نابینایان در یک کارگاه آموزشی ازدواج که به منظور آموزش ازدواج نابینایان برگزار شد، حضور پیدا کردم تا از دغدغهها و مشکلاتشان بنویسم.
*نداشتن بینایی محدودیت نیست
احد میرزایی مدیرعامل انجمن نابینایان و کارمند اداره آموزشوپرورش است، او روشندل و پدر ۲ فرزند است، وی میگوید که ۲ همسر دارد، یکی از همسران او بینا و دیگری نابینا است.
او میگوید: بعد از ازدواج با همسر بینای خود، احساس کردم بسیار تنها هستم به پیشنهاد همسر اول خود با یک خانم روشندل که کارمند نیز بود ازدواج کردم، هر ۲ همسرم ارتباط خوبی با هم دارند و هر ۲ کمکحال یکدیگر هستند.
میرزایی تعریف میکند که من به علت ازدواج فامیلی و بیماری ژنتیکی، نابینا متولد شدم و دوره ابتدایی و راهنمایی را در مدرسه استثنایی گذراندهام، اما بعد از آشنایی و یادگیری خط بریل، در دوره دبیرستان وارد مدرسه عادی شدم، بعد از حضور در کلاس، مطالب را سر کلاس ضبط میکردم و در منزل آنها را بهصورت جزوه مینوشتم.
وی میگوید: زندگی یک نابینا با چالشهای بسیاری روبهرو است درست است که نابینایان از نعمت داشتن یک حس محروم هستند، اما این امر موجب محدودیت آنها نمیشود و این خود عامل تقویت سایر حواس، بهخصوص حس شنوایی میشود.
مدیرعامل انجمن نابینایان در ادامه گفتوگو مشکلات جامعه نابینایان استان همدان را بسیار زیاد عنوان میکند و میگوید: قوانین خوبی برای جامعه معلولان وضع شده است، اما نکته اینجاست برای اجرای قوانین مشکلات و موانع دستوپاگیری وجود دارد و این موضوع از هماهنگ نبودن بین ادارات و دستگاههای اجرایی منجر میشود، به عنوان مثال در آمادهسازی ساختمان انجمن نابینایان در شهرداریها بهصورت سلیقهای عمل شد و هماهنگی لازم به کار گرفته نشد، این موضوع موجب رفتوآمد بسیار اعضای انجمن شد.
میرزایی در ادامه بیان میکند: در رابطه با پیادهروها، مناسبسازی لازم انجام نشده است، در پیادهروها وجود موانع داخل پیادهروها و پستی و بلندی آنها و یا بساط دستفروشها مسیر تردد نابینایان را با مشکلاتی مواجه میکند.
مدیرعامل انجمن نابینایان معتقد است: اگر ایستگاههای اتوبوس همانند آنچه در شهرهای بزرگی مثل تهران گویا شود و نام ایستگاهها گفته شود کمک خیلی خوبی به نابینایان در جهت استفاده از وسایل حملونقل عمومی میشود، مشکل بعدی نابینایان اشتغال آنهاست، بر طبق قانون ۳ درصد از استخدامهای ارگانهای دولتی متعلق به معلولان است، اما ادارات دولتی از این قانون استفاده نمیکنند، تنها در آموزشوپرورش و بهزیستی است که معلولان و نابینایان مشغول به کار هستند، درصورتی که با رعایت کامل قانون استخدام ۳ درصد بسیاری از مشکلات جامعه معلولان حل میشود.
وی در ادامه بیان میکند: طبق قانون معلولان، بلیتهای اتوبوس درونشهری رایگان و برونشهری نیمبهاست که متأسفانه تا به امروز رعایت نشده است، مسئولان امر نیز تنها به فکر پرداخت حقوق جزیی به معلولان هستند درصورتی که از تواناییها و استعدادهای این قشر از جامعه استفاده نمیشود و معلولان بیشتر وقت خود را در منزل به هدر میدهند. این درحالی است که حدود ۵۰ نفر از روشندلان استان تحصیلات بالاتر از لیسانس دارند که باید فکری برای اشتغال آنها شود.
میرزایی میافزاید: متأسفانه ورزش معلولان برای چند نفر اختصاصی شده است، در ورزش نابینایان سلیقهای عمل میشود، اگر به درستی از سالن مجتمع الغدیر در جهت ورزش نابینایان استفاده شود موجب دور ماندن نابینایان از افسردگی، کسالت و خمودگی میشود.
مدیرعامل انجمن نابینایان، استقرار بخش نابینایان کتابخانه مرکزی در بالای تپه مصلی و مشکلات رفتوآمد به کتابخانه و نبود کتاب به خط بریل را از مشکلات دیگر نابینایان میداند و معتقد است انتقال این بخش به مرکز شهر قسمتی از مشکلات اوقات فراغت نابینایان را حل میکند.
در ادامه جلسه سراغ رئیس کانون نابینایان استان همدان را میگیریم. وی در گفتوگو با همدانپیام میگوید: حدود ۴هزار نفر نابینا و کمبینا در استان همدان شناسایی شده است که از این تعداد حدود ۳۱۰ نفر عضو انجمن نابینایان استان هستند و تحتپوشش خدمات فرهنگی و اجتماعی انجمن هستند.
رستمی میافزاید: نابینایان در زمینههای اقتصادی، معیشتی، مسکن، ازدواج، استخدام و اشتغال در محدودیت و مشکل هستند و در بحث بهداشت و درمان دولت میبایست به جامعه معلولان توجه خاص داشته باشد، چراکه با پیشگیری از تولد یک فرد معلول میتواند کمک زیادی به جامعه کرد، متأسفانه معاونت پیشگیری بهزیستی در اینخصوص حمایت چندانی انجام نمیدهد تا از بروز معلولیتهای جدید جلوگیری شود.
وی در ادامه میگوید: در رابطه با موضوع حملونقل معلولان، هیچ پلاک معلولیتی به خودروهای نابینایان تعلق نمیگیرد، بهخصوص نصب پلاک معلولیت روی خودروهای نابینایان موجب میشود تا آنها در محدودههای طرح ترافیک وارد نشوند، معلولان امکاناتی بالاتر از افراد عادی نمیخواهند، تنها نیاز دارند تا حقوقی درحد افراد عادی داشته باشند.
رئیس کانون نابینایان استان در پایان میافزاید: در حالحاضر این کارگاه ازدواج نخستین کارگاه و قدم در جهت تسهیل ازدواج نابینایان میباشد، شعار امسال انجمن نابینایان، ما میتوانیم به دنبال حقوق خود باشیم و اجرای قانون است.
*عصای سفید، نمود و سمبل استقلال، هویت، شهامت، شجاعت و کرامت نابینایان
ذاکری روشندلی است که دبیر آموزشوپرورش در مدارس استثنایی و پدر ۲ فرزند است. همسر آقای زاکری نیز مثل خود او روشندل است، وی در گفتوگو با همدانپیام، میگوید: نباید تصور کرد که یک شخص نابینا زحمت و سربار جامعه است.
او ادامه میدهد: همسرم در خانهداری و سفرهآرایی تبحر و مهارت بالایی دارد و دخترم همیشه تزئینات غذای همسرم را در شبکههای اجتماعی منتشر میکند، من یک فرد نابینا را مثل یک فرد عادی توانمند میدانم.
ذاکری معتقد است: زندگی یک نابینا بسیار سخت است، اما نباید ترسید، میبایست ادامه داد. نابینایان باید شجاع باشند و در هر زمینهای که دوست دارند وارد عمل شوند و استعدادهای خود را شکوفا کنند، من و همسرم یک زوج موفق نابینا هستیم که به یکدیگر افتخار میکنیم.
وی در ادامه مشکلات جامعه نابینایان را اینگونه عنوان میکند: کار با دستگاه خودپرداز (ATM ) یکی از مشکلات مهم نابینایان است، این دستگاهها مجهز به سیستم گویا نیستند، بهطور مثال دستگاه خودپرداز بانک ملی لمسی شده است که هیچ کارایی برای نابینایان ندارد، زیرا گویا نیست، تردد نابینایان در خیابانهای شهر همدان از دیگر مشکلات معلولان است بهطور مثال در چهارراه بهنامجو و حیدر وجود نداشتن پل عابر پیاده مشکلاتی برای تردد نابینایان و معلولان ایجاد کرده است، چراغهای راهنماییورانندگی سر چهارراهها مثل شهرهای تهران و اصفهان میبایست گویا شود تا رنگ چراغها اعلام شود و کار رانندگی برای نابینایان تسهیل یابد.
ذاکری میگوید: در جامعه امروز نباید به معلولان و نابینایان به چشم متکدی نگریسته شود، دیدگاه افراد جامعه باید نسبت به این قشر عوض شود، نابینایان با کسب مهارتها، توانمندیها و با ارتقای سطح تحصیلات توانمندتر از گذشته شدهاند و اشتغال آنها در دستگاههای دولتی و خصوصی راحتتر شده است، نابینایان در بسیاری از مشاغل مانند دبیری، تلفنچی، حقوقدان، اپراتور و روابطعمومی توانمندیهای خود را به نمایش گذاشتهاند و خود را به جامعه ثابت کردهاند، نگاه ترحمآمیز به معلولان باید از بین برود، به جای ماهی به معلولان ماهیگیری یاد بدهیم.
این روشندل در ادامه تأکید میکند: بسیاری از معلولان و نابینایان به دلیل نداشتن اشتغال مناسب و بیکاری درحال افسرده و منزوی شدن هستند که درصورت اشتغال بخشی از این مشکلات حل میشود با توجه به قوانینی که بهزیستی و قانون حمایت از حقوق جامعه معلولان که بر عهده بهزیستی است، سازمان بهزیستی بخشی از حق بیمه معلولان را پرداخت میکند و این موضوع به نفع کارفرمایان است در نتیجه شرکتهای خصوصی میتوانند بسیاری از افراد روشندل را در پستهای مختلف به کار گیرند.
آقای بنیاردلان که کارشناسارشد حقوق جزا و جرمشناسی دارد یکی از افراد روشندل حاضر در این کارگاه میباشد، او عصای سفید را نمود و سمبل استقلال، هویت، شهامت، شجاعت و کرامت نابینایان میداند.
وی میگوید: در دانشگاه جزو دانشجویان نخبه بودم، اما نه مقامات استانی و نه بهزیستی به استعداد و تحصیلات من بها ندادند، مجبور شدم رشتهای را که در آن درس خوانده بودم کنار بگذارم و برای تأمین هزینهها شغل آزاد دستوپا کنم.
بنیاردلان بیان میکند: در سطح کشور نابینایان مشکلات زیادی دارند که این مشکلات در سطح استان همدان چندین برابر است، در سایر شهرها استفاده از اماکن تفریحی، موزهها، کتابخانهها رایگان است و هتلها، قطارها و هواپیماها نیمبها میباشد که در همدان رعایت نمیشود معلولان در جامعه همدان مهجور و ناشناخته ماندهاند.
این روشندل میگوید: با توجه به تورم موجود در جامعه، مستمری که از طریق بهزیستی به معلولان پرداخت میشود، کفاف زندگی آنها را نمیدهد، این موضوع موجب پناه بردن بسیاری از نابینایان به شغلهای کاذب مثل دستفروشی شده است.
وی در پایان از مسئولان میخواهد تا قوانین مربوط به جامعه نابینان را بهطور کامل اجرا کنند و به نابینایان به ویژه دختران که در خانوادههای خود با تبعیض مواجه میشوند بها بدهند.
مهری السادات مشعشع دیگر روشندل حاضر در سالن است که کارشناس زبانوادبیات انگلیسی دارد، اولین ویژگی بارز مهری صدای دلنشین و جذاب اوست، میگوید: معلولیت محدودیت نیست، دوست دارم در رادیو کار کنم، در رادیو صدا کار اصلی را انجام میدهد، اما به دلیل اینکه نابینا هستم نمیتوانم وارد رادیو شوم، خیلی موفقتر از افراد بینا عمل میکنیم، تمام تمرکز ما بر روی گوش است، اگر چشمهایمان توان دیدن ندارد، گوشهایمان به خوبی میشنود. از او میپرسم چرا در یک آموزشگاه زبان مشغول به کار تدریس نشده است، در پاسخ میگوید: به دلیل نابینا بودن، بقیه تواناییهای فرد نابینا نادیده گرفته میشود.
وی در پایان میافزاید: تمام اوقات فراغت دختران نابینا در دنیای مجازی خلاصه میشود، هیچ امکاناتی برای اوقات فراغت ندارند.
نظر شما