تاب آوری خانواده چیست؟

به گزارش روابط عمومی اداره‌کل بهزیستی استان کرمانشاه؛

تاب‌آوری از عواملی که افراد را برای موفقیت آماده و مهیا می‌کند، صحبت می‌کند. البته مطالعات تاب‌آوری توانسته است افراد موفق را از سایرین متمایز کند.

نکته حائز اهمیت این است که این مفاهیم نظری برای درک تحول و کارکرد خانواده، دارای کارکردهای ویژه هستند.

مفهوم تاب‌آوری خانواده، به ظرفیت خانواده برای مواجه شدن و مدیریت کردن شرایط دشوار، شامل داشتن منابع خانوادگی که آن‌ها را قادر می‌سازد تا با سختی‌ها مواجه شوند و قوی بمانند اطلاق می‌شود.

با مفهوم کلی تاب‌آوری، تعاریف متعددی از تاب‌آوری خانواده ارائه شده است.
تاب‌آوری خانواده را هم‌چنین به عنوان ”ویژگی‌ها، ابعاد و خصوصیات خانواده‌هایی که در برابر اختلال و در مواجهه با تغییر و سازگاری در شرایط بحران به یکدیگر کمک می‌کنند” تعریف کرده‌اند. این تعریف بر عوامل حمایتی در مرکز استحکام (قوت) خانواده تأکید می‌کند.

تاب‌آوری خانواده را به عنوان الگوهای انطباقی خانواده که هم در زمان حال و هم در طول زمان آشکار می‌شوند، نیز تعریف شده است.
پژوهشگران حوزه تاب‌آوری بر نیاز به بررسی تاب‌آوری خانواده هم به عنوان ساختار تحولی و هم به عنوان فرایند به جای یک مجموعه پویا از کیفیت‌ها تأکید می‌کنند.

علاوه بر این، مفهوم تاب آوری ارتباطی (خویشاوندی) را برای توصیف فرایندهای خانواده مطرح کرده اند و اینکه چگونه آن فرایندها به چالش های منحصر به فردی که خانواده ها با آن مواجه می شوند،مرتبط است.

این مفهوم بر یک دیدگاه تحولی تاکید دارد که برای درک چگونگی برخورد خانواده‌ها با بحران و استرس در طول زمان است.
محمدرضا مقدسی مترجم کتاب پرورش تاب آوری در ادامه این مطلب آورده است که تاب آوری خانواده می‌تواند به عنوان فرآیندی که خانواده‌ها را قادر به سازگاری و عملکرد پس از شرایط دشوار می سازد، بهتر درک شود.
مفهوم تاب آوری خانواده فراتر از دیدن تک تک اعضای خانواده به عنوان منابع بالقوه برای تاب آوری فردی است و بیشتر متمرکز بر این است که چگونه خانواده به عنوان یک واحد می تواند بعنوان یک عامل محافظتی عمل کند.

برخی از این عوامل شناسایی شده اند: انسجام خانواده، سیستم های اعتقادی خانواده و راهبردهای مقابله. انسجام خانواده در درجه اول به “پیوند” میان اعضای خانواده اشاره می کند؛ به عبارت دیگر، چگونه ارتباطی با یکدیگر احساس می کنند. خانواده های منسجم بیشتر مایل به کار «اشتراکی» برای منفعت خانواده هستند. از سوی دیگر، سیستم باورهای خانوادگی، تأثیر معنویت و چشم انداز مثبت را بر خانواده ها را تصدیق می کند.

این موضوع به نوعی حمایت از این اندیشه است که “تاکید خانواده بر مذهب ممکن است انسجام خانواده را تقویت کند و توانام والدین و فرزندان را تحت تاثیر قرار دهد و درگیری های درون خانوادگی را کاهش دهد.

در نهایت، راهکارهای مقابله به منابع روانشناختی، مالی و اجتماعی و مهارت های خانواده اطلاق می شود که برای مقابله با شرایط سخت مورد استفاده قرار می گیرند. مهارت های مقابله ای باشایستگی و تاب آوری همراه است.

به طور کلی، چنین دیدگاه سیستماتیک از تاب آوری، تصدیق می کند که بحران های جدی (مانند مرگ یکی از اعضای خانواده، طلاق، بیکاری یک عضو خانواده) و یا چالش های مداوم بر عملکرد خانواده تاثیر می گذارد، اما این که خانواده ها دارای نقاط قوت و منابعی هستند که می توانند موفقیت بهبودی از این بحران ها را تسهیل کند را نیز تصدیق می کند.

محمدرضا مقدسی مترجم کتاب پرورش تاب آوری خانواده در ادامه این مطلب آورده است : اینکه خانواده ها چگونه مسایل و مشکات خود مواجه شده و مقابله میکنند ، بافت خاصی است که به وسیله عوامل خطر و محافظتی بی شمار میانجی می شود. بافت خاص اشاره به چگونگی تاب آوری خانواده هایی دارد که در معرض سختی هایی هستند که به شدت تحت تأثیر عوامل فردی، اجتماعی و فرهنگی قرار می گیرند(شرایط ویژه ).
به عنوان مثال، اعضای خانواده که مهارتهای مقابله ای خاصی دارند (به عنوان مثال، استراتژی های ارتباطی، مهارت های حل مسئله) ممکن است در مواقع پریشانی به خوبی از عهده برآمده و کارآیی خوبی داشته باشند. علاوه بر این، خانواده هایی که در گذشته به طور موفقیت آمیز بحران ها را پشت سر گذاشته اند، ممکن است آمادگی بیشتری برای مقابله با چالش های بعدی داشته باشند.

از سوی دیگر، عوامل خطر و عوامل محافظتی خانواده به ویژگی هایی اشاره دارند که خانواده ها را در برابر چالش هایی که ممکن است با آنها مواجه شود، آسیب پذیر و یا مقاوم تر می کند. نمونه هایی از عوامل خطر خانوادگی عبارتند از: خشونت، فقر، خانه های تک والد، طلاق یا مرگ در خانواده، در حالی که عوامل محافظتی خانواده ممکن است شامل انسجام، ارزش های فرهنگی و باورهای معنوی خانواده باشد.

بنابراین، ایده تاب آوری خانواده پیچیده و چند بعدی است. از این رو، چارچوب تاب آوری خانواده که هر دو دیدگاه بوم شناختی و تحولی را ترکیب می کند، بیشتر موثر می باشد.

معاونت پیشگیری بهزیستی استان کرمانشاه
دفتر پیشگیری از آسیب‌ها
منبع: http://www.resiliency.ir

برای پیوستن به کانال اداره‌کل بهزیستی استان کرمانشاه در پیام‌رسان ایتا، اینجا را لمس کنید