فصل اول – کلیات ماده
۱- اصطلاحات زیر در آیین نامه در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند: ۱- کودک خیابانی: فرد کمتر از ۱۸ سال تمام که به صورت محدود یا نا محدود در خیابان به سر می‌برد، اعم از کودکی که هنوز با خانواده خود تماس دارد و از سرپناه برخوردار است و یا کودکی که خیابان را خانه خود می‌داند و رابطه او با خانواده به ...
فصل اول – کلیات
ماده ۱- اصطلاحات زیر در آیین نامه در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
۱- کودک خیابانی : فرد کمتر از ۱۸ سال تمام که به صورت محدود یا نا محدود در خیابان به سر می‌برد، اعم از کودکی که هنوز با خانواده خود تماس دارد و از سرپناه برخوردار است و یا کودکی که خیابان را خانه خود می‌داند و رابطه او با خانواده به حدقل رسیده و یا اساساً چنین ارتباطی وجود ندارد.
۲- ساماندهی : مجموعه فعالیتهایی که توسط نهادها، سازمانها و دستگاههای اجرایی دولتی و غیر دولتی تعریف شده در این آیین‌نامه، از شناسایی، جذب و پذیرش کودکان خیابانی آغاز و تا رسیدن وی به فرجام قابل اطمینان ادامه می‌یابد.
۳- شناسایی : ارتباطی که توسط مددکار اجتماعی با کودک خیابانی شکل می‌گیرد و به تشخیص وضع موجود وی می‌انجامد.
۴- جذب : ارتباط تقویت مددکار اجتماعی با کودک خیابانی که جلب اعتماد و پذیرش ارتباط از سوی کودک خیابانی را به همراه دارد.
این فعالیت با هدف آگاه نمودن کودک خیابانی از منابع و خدماتی که می‌تواند در اختیار او قرار گیرد انجام پذیرد.
۵- اقامت: حضور کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت کودک خیابانی درمرکز اقامت که شامل سه سطح زیر می‌شود:
الف – اقامت کوتاه مدت: حضور کودک خیابانی در مرکز اقامت حداکثر به مدت ۲۱ روز.
ب- اقامت میان مدت : حضور کودک خیابانی در مرکز اقامت بیشتر از ۲۱ روز تا یک سال.
ج- اقامت دراز مدت: حضور کودک خیابانی بی‌سرپرست یا بدسرپرست در مراکز شبانه‌روزی تا پایان ۱۸ سالگی مطابق با ایین‌نامه مراکز شبانه‌روزی سازمان بهزیستی کشور.
تبصره – در موارد استثنایی و در صورت ضرورت با نظر تیم تخصصی مدت اقامت موضوع بند «الف» حداکثر یک دوره قابل تمدید می‌باشد.
۶- مراکز کودکان خیابانی: مراکزی که در آنها خدمات تخصصی به کودکان خیابانی ارایه می‌شود. این مراکز در چهار سطح زیر می‌باشند:
الف – مراکز و پایگاههای سطح یک (سرپایی) : مراکز و پایگاههای ثابت و سیاری که بدون اقامت کودک نسبت به ارایه خدمات سرپایی به وی و خانواده‌اش اقدام می‌نمایند.
ب- مراکز سطح دو (اقامت کوتاه مدت) : مراکزی که امکان اقامت کودک حداکثر تا ۲۱ روز فراهم می‌کنند(موضوع جزء «الف» بند (۵) ماده( ۱) این آیین‌نامه)
ج- مراکز سطح سه (اقامت میان مدت) : مراکزی که امکان اقامت کودک را حداکثر تا یک سطح مهیا می‌کند. ۰ موضوع جزء «ب» بند (۵ ) ماده (۱) این آیین‌نامه)
د- مراکز سطح چهار (اقامت دراز مدت) : مراکزی که امکان اقامت کودکان بی‌سرپرست یا بدسرپرست را تا پایان ۱۸ سالگی تأمین می‌کند. (موضوع جزء «ج» بند (۵) ماده (۱) این آیین‌نامه)
۷- پذیرش : برقراری رابطه پایدار حرفه‌ای که زمینه را برای اجرای فرآیند مشکل گشایی در سطح مختلف فراهم می‌کند. پذیرش در سه سطح زیر انجام می‌پذیرد:
الف – پذیرش سطح یک : برقراری ارتباط فعال مددکار با کودک خیابانی برای فراهم نمودن حمایتهای لازم، بدون نگهداری کودک در مر کز اقامت. این نوع پذیرش در مرکز کودکان خیابانی سطح یک صورت می‌پذیرد.
ب- پذیرش سطح دو : اقامت کوتاه مدت کودک خیابانی در مرکز سطح دو برای دریافت خدمات تخصصی بیشتر. (پذیرش سطح (۲) از طریق از سطح (۱) یا به طور مستقیم انجام می‌شود).
ج- پذیرش سطح : اقامت میان مدت کودک خیابانی در مرکز سه برای دریافت خدمات تخصصی و حمایتهای بیشتر. (پذیرش سطح (۳) از طریق ارجاع از سطوح (۱) و (۲) انجام می شود).
د- مراکز سطح چهار (اقامت بلند مدت) : این مراکز مستقیماً و یا با اعطای مجوز رسمی سازمان بهزیستی کشور به اشخاص حقیقی و حقوقی تأسیس و اداره می‌شوند.
تبصره – اقامت بلند مدت و میان مدت کودکان خیابانی که در مراکز سطح (۳۹ و (۴) انجام می‌گیرد می‌تواند به اشخاص حقیقی و حقوقی و سازمانها و مؤسسات غیر دولتی علاقمند و واجد صلاحیت واگذار شود. ضوابط و شاخصهای تشکیل (فضای فیزیکی، نیروی انسانی و غیر) نحوه اداره و کنترل کیفیت این مراکز بر اساس آیین‌نامه ضوابط تاسیس و انحلال مراکز نگهداری کودکان خیابانی، موضوع بند (۲) ماده (۲۶) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت – مصوب ۱۳۸۰ – توسط سازمان بهزیستی کشور تهیه و ابلاغ خواهد شد.
۸- ترخیص : پایان اقدامات تیم تخصصی مراکز و دستیابی به اهداف تعیین شده که منجر به پاسخگوی به نیازهای کودک در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت می‌گردد. بازگشت کودک به کانون خانواده اولویت اقدامات ترخیص مراکز خواهد بود.
۹- پیگیری : سلسله اقداماتی که به منظور پیشگیری از بروز مجدد مشکل برای کودک پس از ترخیص از طریق تماس با خانواد و بازدید از شرایط خانوادگی یا دعوت والدین یا خانواده کودک یا سرپرستان وی جهت بررسی و مشاوره‌های مددکاری انجام می‌پذیرد.
۱۰-توانمندسازی : فرآیندی است که طی آن مجموعه اقدامات و خدماتی با هدف تحقق زندگی عادی باحداقل وابستگی به منابع حمایتی و ارتقاء تواناییها و مهارتهای آموزشی، اجتماعی و حرفه‌آموزی به کودک و یا خانواده وی ارایه می‌شود.
۱۱-تیم تخصصی : شامل گروهی از متخصصین و کارشناسان از جمله سرپرست مرکز، روانشناس، مددکار اجتماعی، روانپزشک، پزشک، پرستار، کارشناس حقوقی، مربی و غیره است که به صورت سیار یا ثابت به ارایه خدمات تخصصی به کودک خیابانی و خانواده وی می‌پردازند.
۱۲-نهادهای حامی: کلیه نهادها و سازمانهایی که به استناد اساسنامه یا وظایف سازمانی، نسبت به ارایه تمام یا بخشی از خدمات موضوع این آیین نامه به کودکان خیابانی اقدام می‌نمایند.
فصل دوم – روند اجرایی
ماده ۲- سازمان بهزیستی کشور موظف است با همکاری و مشارکت شهرداری، انجمنهای خیریه، تشکلهای غیر دولتی و نیروی انتظامی و با استفاده از مددکار اجتماعی (در قالب تیم تخصصی سیار یا مستقر در مراکز که با همکاری شهرداریها سازماندهی خواهد شد). نسبت به شناسایی، جذب، پذپرش و توانمند سازی کودکان خیابانی در کلیه مراکز استانها و در صورت صلاحدید کار گروه اجتماعی استان در شهرهای بالای دویست هزار نفر اقدام نماید.
تبصره ۱- نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موظف است در مواردی که سلامت جسمانی و روانی کودک در معرض خطر جدی قرار می‌گیرد در امر جذب سازمان بهزیستی کشور همکاری نماید.
ماده ۳- در هر مرحله مسئولیت پیگیری پس از ترخیص کودک به عهده مرکز ترخیص کننده است به جز مرکز سطح یک موضوع این آیین نامه و این امر تا رسیدن وی به فرجام قابل اطمینان ادامه می‌یابد.
ماده ۴- در صورت تحویل کودک خیابانی به خانواده، بهزیستی استانها و سایر نهادهای حامی موظفند در زمینه حمایت مادی و معنوی خانواده اقدامات لازم را به عمل آورند و هر شش ماه یک بار گزارش اقدامات خود را به سازمان بهزیستی کشور و کارگروه اجتماعی استان اعلام نمایند.
ماده ۵- اداره کل بهزیستی استانها به منظور تأمین هماهنگی بین بخشی و استفاده از همکاری سایر سازمانها و ادارات کل ذی‌ربط موظفند مسایل مربوط به ساماندهی کودکان خیابانی را به طور مستمر در کارگروه اجتماعی استان مطرح و نسبت به جلب همکاری و مشارکت سازمانها و نهادهای ذی‌ربط اقدام نمایند.
فصل سوم – وظایف سازمانها و نهادهای همکار در سازماندهی کودکان خیابانی
ماده ۶- سازمانها و نهادهای همکار در فرآیند ساماندهی کودکان خیابانی در زمینه‌های تعیین شده زیر همکاری خواهند نمود:
۱- نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران:
الف – برقراری امنیت در کلیه مراحل اجرایی(امنیت مراکز و تیمهای سیار).
ب- اقدامات لازم برای اجرای تبصره (۲ ) ماده (۲) این آیین‌نامه.
ج- تعیین تکلیف کودکان خیابانی بزهکار.
۲- وزارت دادگستری :
الف – صدور مجوزها و احکام قضایی لازم درمراحل مختلف ساماندهی.
ب- ارایه مشاوره حقوقی لازم جهت تسهیل ساماندهی کودکانی خیابانی.
۳-شهرداری :
الف – تخصیص و تجهیز فضای فیزکی مناسب جهت اجرای مراحل ساماندهی به استناد ماده (۶) قانون شهرداریها.
ب- تأمین امکانات مورد نیاز ساماندهی یا اجرای تصمیمات کارگروه اجتماعی استان.
۴-وزارت کار و امور اجتماعی :
الف – ارایه تسهیلات اعتباری اشتغالزا به خانواده‌های جویای کار کودکان خیابانی و کودکانی بالای پانزده سال (با اولویت).
ب- آموزش رایگان مهارتهای شغلی به خانواده کودکان خیابانی و کودکان بالای پانزده سال توسط سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای.
۱- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی :
الف – تأمین نیازهای بهداشتی و درمانی کودکان خیابانی و خانواده در جه اول آنان و تأمین پزشک و پرستار مورد نیاز مراکز ساماندهی کودکان خیابانی.
ب- ارایه خدمات بهداشت و درمان در مراکز سطح (۲) و (۳) و
۲- سازمان بیمه و خدمات درمانی:
تأمین و صدور بیمه نامه خدمات درمانی برای کودک و خانواده درجه اول وی حسب اعلام بهزیستی استانها.
۳- سازمان تأمین اجتماعی :
پوشش درمانی و خدمانی مورد نیاز کودک و خانواده درجه اول وی در مراکز درمان و بیمارستانهای تابعه بدون دریافت وجه.
۴- سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران :
الف- انجام اقدامات فرهنگی و تبلیغی لازم.
ب- تهیه برنامه‌ها و تیزرهای لازم برای آگاه سازی اقشار مختلف جامعه
ج- همکاری رسانه‌ای با سازمانهای مسئول در جهت انجام وظایف محوله به آنان.
۵- جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران:
تأمین خدمات حمایتی و انسان دوستانه جهت کودک و خانواده وی در حد مقدور حسب درخواست بهزیستی استانها.
۱۰-وزارت آموزش و پرورش :
الف – هشدار و آگاه سازی اولیا دانش‌آموزان از طریق طرح مسئله توسط انجمنهای اولیا و مربیان.
ب- شناسایی و راهنمایی دانش‌آموزانی که در معرض آسیب هستند از طریق اولیا و مربیان.
پ- شناسایی و راهنمایی دانش آموزانی که در معرض آسیب هستند از طریق مشاور مدرسه با همکاری مددکاران سازمان بهزیستی.
ج- ارایه آموزشهای لازم و آگاه سازی دانش‌آموزان توسط مربیان و معلمان در خصوص خطرات فرار از خانه و گروههای آسیب رسان و دامهای اجتماعی.
۱۱-کمیته امداد امام (ره) :
اعمال حمایتهای لازم از خانواده‌های تحت پوشش حمایتی که دارای کودکان خیابانی بوده‌آند.
فصل چهارم – هماهنگی و نظارت
ماده ۷- هماهنگیهای لازم و نظارت بر حسن اجرای مفاد این آیین نامه در استانها توسط کارگروه اجتماعی استان اعمال خواهد شد.
تبصره – چنانچه کارگروه اجتماعی استان ضروری بداند، کارگروهی با ترکیب و وظایف مشابه در سطح شهرستان نیز قابل تشکیل خواهد بود.
ماده ۸- اداره کل بهزیستی استانها موظفند محورهای زیر را در کارگروه اجتماعی استان مطرح و نسبت به تحقق موارد زیر پیگری نمایند:
۱- بررسی فرآیند و عملکرد هر یک از دستگاهها و نهادهای مجری در هر یک از مراحل اجرای طرح ساماندهی.
۲- بررسی و رسیدگی به شکایات و تخلفات و بررسی گزارشهای ادارات بهزیستی یا کار گروه اجتماعی شهرستان.
۳- فراهم نمودن تمهیدات لازم برای تسهیل اجرای برنامه‌ةای عملیاتی ساماندهی کودکانی خیابانی در سطح استان.
۴- ایجاد تعهد و حمایت سیاسی از اجرای برنامه‌های عملیاتی ساماندهی کودکان خیابانی در سطح استان.
۵- برقراری هماهنگی بین بخشی در سطح سازمانها و نهادهای اجرایی دولتی و غیر دولتی در راستای تحقق اهداف برنامه.
۶- ارزیابی عملکرد و پایش مستمر شاخصهای تعیین شده در سطح استان.
۷- تحلیل وضع موجود در استان بر اساس گزارشهای دریافت شده از شهرستانها.
۸- ترسیم وضعیت مطلوب استان بر اساس شاخصهای کشور و داده‌های شهرستانها.
۹- تهیه چارچوب آموزش، برقراری ارتباط و اطلاع رسانی عمومی و ایجاد هماهنگی در زمینه‌های زیر:
الف – برقراری ارتباط با انجمنهای خیریه و اطلاع رسانی در این زمینه.
ب- برقراری ارتباط با مسئولان سیاسی، اجتماعی و مذهبی استان و جلب حمایت آنان.
ج- آگاه سازی مردم از آرمانها و هدفهای برنامه با استفاده از وسایل ارتباط جمعی استان.
۱۰-جمع‌آوری و تحلیل مستندات و گزارشهای ادواری و موردی شهرستانها.
۱۱-ایجاد بستر لازم جهت توانمندسازی فرد و خانواده وی.
تبصره – در صورت تشخیص کارگروه اجتماعی استان، سایر سازمانها و نهادها علاوه بر سازمانها و نهادهای موضوع ماده (۶) این آیین نامه با سازمان بهزیستی کشور در فرآیند ساماندهی کودکان خیابانی همکاری خواهند نمود.
فصل پنجم : مقررات عمومی
ماده ۹- سازمان بهزیستی کشور موظف است با مشارکت و همکاری سازمانها و نهادهای ذی‌ربط نسبت به راه‌اندازی مراکز سطوح چهارگانه موضوع این آیین نامه در کلیه مراکز استانهایی که با مشکل کودکان خیابانی مواجه می‌باشند اقدام نماید.
ماده ۱۰- سازمان بهزیستی کشور مجاز است از محل اعتبارات سازماندهی کودکان خیابانی نسبت به جذب نیروی متخصص مورد نیاز به صورت قراردادی با هماهنگی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور اقدام نمایدند.
ماده ۱۱- سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور موظف است اعتبارات مورد نیاز جهت اجرای این آیین نامه را تأمین و در اختیار وزارت رفاه و تأمین اجتماعی قرار دهد.
ماده ۱۲- وزارت رفاه و تأمین اجتماعی هماهنگی اجرای این آیین نامه را بر عهده داردو این امر را توسط شورایی متشکل از دستگاههای ذی‌ربط در ماده (۶) به انجام می‌رساند و هر شش ماه یک بار گزارش اقدامات انجام یافته را تحلیل و جمع‌بندی و به شورای عالی رفاه و تأمین اجتماعی ارایه خواهد نمود.
نظر شما