به گزارش روابط عمومی اداره کل بهزیستی استان اصفهان، پژمان پورشبانان با اشاره به اینکه سازمان بهزیستی از سال ۱۳۸۰ در زمینه ارائه خدمات به افراد با اختلال اتیسم فعالیت خود را آغاز نموده است، افزود: اختلال طیف اتیسم، نوعی اختلال عصبی رشدی است که شامل نقص در تعامل و برقراری روابط اجتماعی، مشکل در پردازش ادراک و رفتارهای تکراری است. اصطلاح ”طیف“ بازتاب دهنده این حقیقت است که علائم در بین افراد مختلف متفاوت است و انواع و شدت متغیری دارد.
وی با بیان اینکه، طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت از هر ۱۰۰ کودک، نزدیک به ۱ کودک با اختلال طیف اتیسم تشخیص داده می‌شود، ادامه داد: تعداد موارد تشخیص یافته افراد با این اختلال از دهه ۱۹۹۰ میلادی به طور قابل توجهی افزایش یافته است، که تا حدی به دلیل افزایش آگاهی جامعه نسبت به اختلال مذکور، استانداردسازی و به‌کارگیری آزمون‌های تشخیصی متنوع و نیز بالا رفتن حساسیت آزمون‌های مذکور باشد. لذا کودکانی که قبلا تحت عنوان ناتوانی عقلانی تشخیص می‌گرفتند، ممکن است با حساسیت بیشتری در بررسی‌های انجام گرفته، با اختلال طیف اتیسم نشاندار شوند.
پورشبانان اظهار کرد: نکته مهم، تشخیص به موقع این اختلال و مداخله به هنگام در زمان طلایی رشد و تکامل کودک می‌باشد که لزوم غربالگری و برنامه‌ریزی به موقع را می‌طلبد تا با شناسایی و تحت کنترل گرفتن این اختلال، کودکان از آموزش توانبخشی در زمان مناسب بهره‌مند شوند.
معاون توانبخشی بهزیستی استان اصفهان با اشاره به عوامل موثر بر بروز اختلال طیف اتیسم، ادامه داد: علت اختلال طیف اتیسم هنوز شناخته شده نیست و یک دلیل خاص نمی‌توان برای آن مشخص کرد. با توجه به پیچیدگی اختلال اتیسم و این حقیقت که علائم اتیسم و شدت آن متفاوت است، دلایل احتمالی زیادی وجود دارد.
وی گفت: ژنتیک و محیط ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشند و هر کدام به تنهایی یا به صورت ترکیبی می‌توانند علت اتیسم باشند. عوامل ژنتیک در این اختلال موثر بوده و احتمالاً چندین ژن در ابتلای به این اختلال نقش دارند. در مورد عوامل محیطی و همچنین فاکتورهای موثر دیگر تحقیقاتی انجام گرفته است ولی هیچکدام به قوت عوامل ژنتیکی نمی‌باشند.
پورشبانان افزود: اختلال طیف اتیسم در ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای جهان با هرگونه جایگاه توسعه یافتگی، یکی از مشکلات پیچیده سلامت محسوب می‌شود که برای حل آن بخش‌های مختلف دولتی، مردمی و خانواده‌های افراد دارای اتیسم در یک برنامه جامع و هماهنگ بایستی مشارکت نمایند، که این خود یکی از پیچیدگی‌های حل مساله می‌باشد.
معاون توانبخشی بهزیستی استان اصفهان یادآور شد: سوابق موجود در کشورمان نشان می‌دهد که ما در برخورد با مشکلات چند بخشی و حل آنها سابقه چندان مطلوبی نداشته و در حالی که اکثر مراجع اجرایی می‌توانند در ساماندهی افراد دارای اختلال طیف اتیسم و خانواده‌های ایشان ایفای نقش نمایند، ارائه خدمات به دو سازمان آموزش و پرورش استثنایی و سازمان بهزیستی کشور محدود شده که سازمان بهزیستی با به عهده داشتن حدود ۱۵۰ وظیفه خطیر، بدون تخصیص ردیف اعتباری ویژه این اختلال، به ارائه منسجم‌ترین بسته خدمتی موجود به افراد دارای اختلال اتیسم و خانواده‌های ایشان اقدام نموده است.
وی تصریح کرد: خانواده‌های کودکان با این اختلال به شدت تحت تاثیر ویژگی‌های گوناگون فرزند خود می‌باشند و این شکست‌ها بر شخصیت والدین، روابط زناشویی، رابطه والد-کودک و سایر فرزندان آن خانواده تاثیر می‌گذارد.
پورشبانان، استرس بالای والدین کودکان با اختلال طیف اتیسم، مشکلات فرزندپروری، مشکلات خواهران و برادران کودکان با اختلال طیف اتیسم، مشکلات مالی به جهت پرهزینه بودن خدمات آموزشی و توابنخشی این کودکان، مشکلات سازش یافتگی زناشویی والدین، مشکلات ایاب و ذهاب والدین(مترو، هواپیما، اتوبوس و)...، تغییر مداوم محل زندگی به دلیل مستاجر بودن و مشکلات رفتاری شدید کودک با اختلال اتیسم و نارضایتی همسایگان را از جمله مشکلات خانواده‌های دارای فرزند اتیسم عنوان کرد.
معاون توانبخشی بهزیستی استان اصفهان گفت: سازمان بهزیستی کشور جهت رفاه افراد دارای اختلال اتیسم و خانواده ایشان، در حد کفایت اعتبارات سالیانه، برنامه ریزی و خدماتی ارائه می‌دهد.
وی ادامه داد: راه‌اندازی مراکز روزانه آموزشی و توانبخشی اختلال طیف اتیسم و مراکز تلفیقی با کاربری اتیسم در مناطق کم برخوردار، غربالگری، تشخیص و مداخله در اختلال طیف اتیسم، راه‌اندازی سامانه ملی و الکترونیک غربالگری و تشخیص اختلال طیف اتیسم به آدرس: http://autism.behzisti.net تدوین بسته آموزش مجازی «بتا بهزیست» بسته توانبخشی اتیسم سازمان بهزیستی کشور، مداخلات خانواده محور، تدوین کتابچه‌های راهنمای والدین دارای کودک اتیسم، تدوین راهنمای عملی برنامه‌ریزی برای انجام مداخله در اختلال طیف اتیسم در مراکز روزانه آموزشی و توانبخشی اختلال طیف اتیسم، توانبخشی حرفه‌ای و بازگشت به جامعه، تاسیس مراکز اقامت موقت( Respite Care)، جهت ارائه فرصتی به والدین و مراقبان افراد دارای اتیسم برای رسیدگی به سایر امور زندگی دراستان‌های آذربایجان شرقی، اصفهان، تهران، خراسان رضوی، کرمان)، برنامه توانبخشی از راه دور، طرح مراقبین خانگی، حق پرستاری از جمله برنامه‌ها و خدمات سازمان است.
معاون توانبخشی بهزیستی استان اصفهان گفت: تامین کمک هزینه لوازم بهداشتی، ارائه خدمات مشاوره‌ای با خط ۱۴۸۰، آموزش فراگیر کارشـناسان مراکز اتیسم بـا آخرین تکنیـک‌ها، تامین بسته حمایتی کمک هزینه ایاب ذهاب افراد با اختلال اتیسم به مراکز روزانه توانبخشی به میزان محدود، تامین بسته حمایتی تغذیه‌ای ویژه کودکان با اختلال اتیسم در مراکز روزانه توانبخشی به میزان محدود و همکاری با سازمان آموزش و پرورش اسـتثنایی در زمینه پوشـش خـدمات غربالگری و تشـخیص و مداخله از دیگر برنامه‌های سازمان بهزیستی کشور در خصوص توانبخشی این افراد است.
پورشبانان، سن طلایی تشخیص را ۲ تا ۵ سال عنوان و تاکید کرد: به دلیل اهمیت تشخیص و مداخلات توانبخشی بهنگام این اختلالات در سنین طلایی مداخلات ۲ تا ۵ سال می‌باشد و با توجه به تنوع و وسعت برنامه‌های مداخله‌ای به منظور اجرای برنامه درمانی منظم تر و دارای ساختار، تدوین و اجرای برنامه غربالگری، تشخیص و مداخله در اختلال طیف اتیسم در دستور کار سازمان بهزیستی کشور قرار گرفته است.
وی این برنامه را دارای ۴ فاز؛ حساسسازی و آگاهسازی، غربالگری، تشخیص و مداخله (مرکز محور، خانواده محور) دانست.
پورشبانان خاطرنشان کرد: استان اصفهان با شناسایی بیش از ۲۶۰۰ فرد دارای اختلال اتیسم، دارای ۱۳ مرکز روزانه آموزشی توانبخشی ویژه اختلال طیف اتیسم، در شهرستان‌های اصفهان، شهرستان نجف‌آباد، خمینی‌شهر، شاهین شهر، گلپایگان، مبارکه، شهرضا، لنجان و کاشان است.
معاون توانبخشی بهزیستی استان اصفهان افزود: مرکز فاطمه‌زهرا در اصفهان و مرکز سرای پاکان در خمینی‌شهر در حال ارائه خدمات حرفه‌آموزی ویژه مددجویان با اختلال طیف اتیسم بالای ۱۴ سال می‌باشند. همچنین مرکز اتیسم سرای پاکان به افرادی که نیازمند نگهداری شبانه‌روزی هستند از ۲ روز تا حداکثر ۲ ماه، خدمات ارائه می‌دهد.
نظر شما