مشکلات معلولین در منزل
داشتن شرایط مناسب زندگی و برخورداری از شان اجتماعی و شرایط بهینه در سطح شهر به بالا رفتن اعتماد به نفس و روحیه این قشر از جامعه کمک شایانی خواهد کرد. جنبه عملی تأمین این خدمات که همانا مناسب سازی محیط جامعه است بر عهده معماری وشهرسازی می باشد، زیرا محیط و جامعه ای شایسته تقدیر است که پاسخگوی نیاز های تمام اقشار جامعه باشد. مشکلات معلولین تنها در بیرون از خانه نیست. آنها در منزل نیز مشکلات زیادی دارند. یکی از بزرگ ترین مشکلات معلولین در منزل، مناسب نبودن منازل است.
افراد معلول به دلیل شرایط بدنی خاصی که دارند نمی‌توانند در خانه‌های معمولی به راحتی زندگی کنند؛ در نتیجه باید محل زندگی آنها مناسب‌سازی شود. منازل معلولین باید طوری باشد که بتواند به تنهایی نیاز های خود را برطرف کند. افرادی که دارای معلولیت جسمی- حرکتی هستند نیازهای بسیار متفاوتی با افراد عادی دارند
سوال؛ چگونه می‌توان به مشکلات قشر معلول در جامعه پی برد؟
جواب؛ با انجام تحقیقات جامع در زمینه مشکلات زندگی معلولین و ایجاد پرسش نامه ها و نظرسنجی های کارآمد می‌توان به این مشکلات موجود در جامعه و زندگی معلولین پی برد. افراد معلول و بخصوص آن دسته از افرادی که تنها زندگی می‌کنند با مشکلات عدیده ای مواجه هستند. مصاحبه با این افراد به شناسایی مشکلات اختصاصی آن ها کمک شایان توجهی خواهد کرد، همچنین افرادی که تنها زندگی نمی‌کنند در پاره ای از مسائل ترجیح می‌دهند کارهای شخصی خود را به تنهایی انجام دهند، به همین دلیل باید منزل آنها دارای شرایط خاصی باشد. در این جا ما قسمت های مختلف خانه مناسب معلولین را بررسی قرار می‌دهیم و راه کارهایی را جهت مناسب سازی مسکن معلولین ارائه می‌دهیم:
سرویس بهداشتی و حمام مناسب معلولین
سرویس بهداشتی یکی از فضا های پر استفاده منزل است. یکی از مشکلات معلولین در فضای حمام حفظ تعادل است. برای مناسب سازی حمام و سرویس بهداشتی برای معلولین به این نکات باید توجه داشت:
۱- باید حمام فرد معلول بزرگ تر باشد تا فرد بتواند با ویلچر خود داخل حمام رفته و به راحتی گردش نماید.
۲ - در سرویس بهداشتی توالت فرنگی موجود باشد.
۳- در کنار توالت فرنگی دستگیره ای برای گرفتن و بلند شدن وجود داشته باشد.
۴- به دلیل لغزنده بودن کف حمام باید لبه ها و گوشه ها گرد باشد.
۵- استفاده از نرده هایی که فرد بتواند تعادل خود را حفظ کند.
۶- از شیر آلاتی استفاده شود که به راحتی سرد و گرم شود.
۷- دوش های حمام باید کم ارتفاع باشند.
۸- از روشویی ها و آینه هایی استفاده شود که ارتفاع از سطح کمی دارند و ترجیحا آینه قدی استفاده شود.
۹ - از شیرآلاتی استفاده گردد که به راحتی بتوان شدت آب سرد و گرم را با آن تنظیم کرد.
۱۰ - وسایل هشداردهنده برای استفاده در شرایط اورژانسی مانند زنگ خطر یا تلفن در نظر گرفته شود.
۱۱ –حدالامکان از شیرهای اتوماتیک دارای حسگر استفاده گردد.
آشپزخانه مناسب برای معلولین
آشپزخانه یکی از فضا هایی محسوب می‌شود که مشکلات زیادی برای معلولین دارد.
۱- باید فضای آشپزخانه بزرگ باشد تا معلول بتواند با ویلچر خود در آشپزخانه جا به جا شود.
۲- ارتفاع کابینت های معلولین نشسته باید ۷۰ سانتی متر باشد و ارتفاع کابینت های معلولین ایستاده باید ۹۰ سانتی متر باشد.
۳- ارتفاع کابینت‌هایی که روی اسباب و لوازم جاسازی شده‌اند بین ۱۰۵ تا ۱۱۵ سانتی‌متر
۴- باید قفسه ها پایین تر باشد تا معلولین راحت تر بتوانند وسیله بردارند.
۵- باید زیر کابینت ها جاهای خالی باشد تا معلولین با ویلچر ها بتوانند از کابینت ها استفاده کنند.
اتاق خواب های مناسب معلولین
اتاق خواب ها باید متراژ زیادی داشته باشند تا با وجود وسایل اتاق فضای خالی نیز باشد تا معلولین با ویلچر در اتاق جا به جا شوند. پریز های اتاق خواب باید در ارتفاع کم باشند. سیم کشی های اتاق خواب نباید روکار باشد. روشنایی اتاق خواب باید مناسب باشد.
راه پله های مناسب منازل معلولین
در هر دو طرف پله ها باید نرده وجود داشته باشد. سطح پله ها نباید لغزنده باشد. برای اینکه معلولین نشسته بتوانند از پله ها بالا بروند باید در منزل رمپ برقی وجود داشته باشد. بهتر است که خانه ی معلولین پله نداشته باشد و به جای آن یا کنار پله ها سطح شیب دار جانمایی گردد.
ورودی خانه نباید پله داشته باشد یا اگر خانه چند ورودی دارد، حداقل یکی از آنها بدون پله باشد. باید سعی شود سطوح حتی‌الامکان صاف باشند یا در صورت شیب‌دار بودن، شیب‌شان کم باشد. همچنین کف فضاهای داخلی نباید اختلاف ارتفاع داشته باشد تا فرد بتواند به راحتی در محیط‌های مختلف خانه جابه‌جا شود.
در خانه‌های مناسب برای افراد معلول باید ورودی‌ها و پله‌ها به شکل مناسبی ساخته شده باشند تا فرد معلول به راحتی قادر به حرکت باشد.
درِ آسانسور باید به اندازه کافی عریض باشد که یک ویلچر معمولی یا ویلچر برقی داخل آن جا بگیرد. این نکته در طراحی عرض سایر درهای ساختمان نیز باید در نظر گرفته شود.
مواردی که در بالا به آن اشاره شد تنها بخشی از ویژگی‌هایی است که خانه‌های مناسب برای افراد معلول و سالمندان باید از آن برخوردار باشند.
با این حال تا به امروز این قانون به صورت جدی اجرایی نشده و با گذشت بیش از ۱۳ سال از تصویب این قانون طبق آمار بهزیستی تنها حدود ۳۰ درصد از دستگاه‌ها مناسب‌سازی برای معلولان را اجرایی کرده‌اند.
در ایران قانونی وجود دارد که کلیه سازمان‌ها و نهادهای دولتی را موظف می‌کند در ساختمان‌ها و پروژه‌های خود تمهیدات لازم را جهت استفاده راحت معلولان بیندیشند.
البته اصلاحیه این قانون که اخیرا در مجلس به تصویب رسیده وزارت راه و شهرسازی و سایر دستگاه‌های مرتبط را مکلف کرده که حداقل ۱۰ درصد واحدهای مسکونی با کیفیت و مناسب‌سازی‌شده برای افراد معلول را با قیمتی ارزان در اختیار خانواده‌های معلولان قرار دهد. قانونی که می‌تواند خبری خوب برای معلولان کشورمان محسوب شود. با این حال باید منتظر ماند و دید آیا این قانون به مرحله اجرا می‌رسد یا خیر.
" دکتر احمد پورابراهیم حقوقدان - استاد دانشگاه "
نظر شما