۲۱ تیرماه، سالروز واقعه‌ی خونین مسجد گوهرشاد، یادآور یکی از هولناک‌ترین حملات رژیم سلطنتی به مهم‌ترین مرکز مذهبی شیعیان جهان، حرم مطهر امام رضا و مسجد گوهرشاد در جنب آن است.
منشأ این واقعه، اعتراض علمای آن زمان، به اقدامات غرب گرایانه‌ی رضاخان در زمینه‌ی تغییرات تجددگرایانه‌ی فرهنگی و غرب‌گرایی و تحمیل آزادی زنان به سبک غربی به جامعه‌ی اسلامی ایران بود.
آن طور که نقل می‌شود رضا خان در سال ۱۳۱۴ به تعاقب سفر به ترکیه و دیدن آثار فرهنگ غربی در آن کشور، به ایران برگشت و از مسؤولان کشور خواست هر چه زودتر، مظاهر فرهنگ غربی از جمله هم‌لباسی مردم، کشف حجاب، و گذاشتن کلاه پهلوی به جای کلاه‌های محلی را در کشور رسمی و اجباری کنند.
پیچیدن خبر این تغییرات فرهنگی، در خراسان آن زمان و در مشهد مقدس، علما را برآشفت و آنها در صحن حرم مطهر رضوی و سپس در مسجد گوهرشاد تجمع بزرگی ترتیب دادند. رضا شاه با شنیدن این خبر، از تجمع علمای خراسان وحشت کرد و درخواست کرد که هر طور شده در کوتاه‌ترین مدت، این تجمع جمع شود.
حمله‌ی اول نظامیان کارگر نیفتاد و حکومت، گروه‌ها و افرادی را برای وساطت فرستاد تا بلکه به صورت مصالحه‌آمیزی، کار تجمع پایان یابد. اما این اقدامات حکومت، روحانیون و مردم مشهد را که حالا داغدار و خشمگین بودند، بیشتر ناراحت کرد و آنها راه مقاومت و شهادت را برگزیدند.
این طور بود که در ۲۱ تیرماه، نظامیان حمله‌ی بزرگ خود را به مسجد گوهرشاد و جسارت به حرم مطهر را آغاز کرده و صدها نفر را شهید و مجروح کردند و تعداد بسیاری از روحانیون و مردم را نیز دستگیر و بازداشت نمودند.
این واقعه اگر چه ظاهرا، حکومت را از پایان یافتن این اعتراضات، برای مدتی مطمئن ساخت، ولی چنان ضربه ی مهلکی به حکومت جبار شاه وارد ساخت که دیگر هرگز با مبانی اعتقادی مردم ایران، به دشمنی برنخاست و بر بنیادهای مذهبی ایرانیان، هیچ اجبار و تحمیلی روا نداشت.
پس از انقلاب اسلامی، این روز به عنوان روز عفاف و حجاب نام‌گذاری شد و همه ساله در این روز، مردم ایران و بخصوص مشهدی‌ها و حوزه‌های علمیه سراسر خراسان بزرگ، به سوگواری و داغداری می‌پردازند و ضمن گرامیداشت یاد روحانیون و علمای بزرگی که جان‌شان را بر سر اعتقادات و فرهنگ دینی مردم نهادند، در مساجد و تکایا و همچنین در حرم مطهر و نیز مسجد گوهرشاد، مراسم سوگواری و ذکر مناقب و خطابه برگزار می‌کنند.
اما آنچه مهم است اینکه هدف آن قیام عظیم دینی مردمی، زنده نگه‌داشتن فرهنگ اسلامی و بخصوص حجاب بود که رضا شاه و اذنابش قصد از بین بردن آن را داشتند و دیدیم که در نهایت، چه بر سرشان آمد و تاریخ برایشان چه سرنوشتی رقم زد.
حجاب، یک اصل اعتقادی مهم ایرانیان است که نه تنها به سابقه و سائقه‌ی فرهنگ دینی خود، بلکه به وراثت فرهنگ بومی و ملی‌شان، آن را گرامی می‌دارند و به هیچ عنوان حاضر به رها کردن نیستند. بخصوص در دنیایی که برهنگی فرهنگی و فرهنگ برهنگی، تا عمیق‌ترین سطوح فرهنگی زندگی غرب نفوذ کرده و بنیاد خانواده و آیین‌های انسانی جامعه را مورد تهاجم قرار داده است.
ما به عنوان ایرانی و مسلمان، از دو جهت به فرهنگ حجاب معتقدیم و اهمیت می‌دهیم و بسیار خوب می‌دانیم که اگر قانون و تحکم مأموران قانون هم نبود، باز هم به حکم ایرانی بودن و مسلمان بودن، پوشش را گرامی می‌داشتیم و آن را جزو الزامات و ضروریات دین و فرهنگ ملی‌مان می‌دانستیم، کما اینکه در زمان رضا شاه که فرهنگ غرب در کشور حاکم بود و همه‌ی نیروها و قانون‌ها هم علیه مردم و اسلام بود، باز هم مردم ما و علمای عزیزمان، این فرهنگ را پاس داشتند و با خون خود، پرچم وفاداری به سنت‌ها و باورهای اعتقادی و اسلامی را رنگین نمودند.
ما در دبیرخانه شورای فرهنگی بهزیستی خراسان رضوی، ضمن گرامیداشت این روز بزرگ، یاد شهیدان مسجد گوهرشاد و صحن مطهر را گرامی می‌داریم و ضمن پاسداشت خون آن شهیدان، بیعت‌مان را با علمای شهید و مقام عظمای ولایت در زمان حاضر، امام خامنه‌ای تجدید می‌کنیم و بر ایستادگی بر این پیمان تا پای جان، تأکید می‌نماییم.
دبیرخانه شورای فرهنگی بهزیستی خراسان رضوی
نظر شما