اورژانس اجتماعی چیست؟

. 

حذف آسیبهای اجتماعی ممکن نیست اما با برنامه ریزی مناسب می توان آن را کنترل کرد

اورژانس اجتماعی چیست ؟

در هر جامعه ای برای پاسخگویی به نیازهای مردم و حل یا کاهش مشکلات آنها تمهیداتی اتخاذ و برنامه هایی تدوین و اجرا می شود . کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست . گرچه این برنامه ها می تواند حسب شرایط مختلف موجود در کشور ها متفاوت باشد اما آنچه که مهم می باشد این است که بتوان مسایل و راهکارهای مناسب ، شناخته و اجرا شوند . یکی از این برنامه ها در جمهوری اسلامی ایران "برنامه اورژانس اجتماعی"  می باشد ، که حاصل فعالیت چند ساله سازمان بهزیستی کشور است.

این برنامه ، تلفیقی از مداخله در بحران ، فردی ، خانوادگی و اجتماعی ( مرکز اورژانس اجتماعی ) ، خط تلفن اورژانس اجتماعی ( 123 ) ، تیم سیار اورژانس اجتماعی ( خدمات اجتماعی سیار ) و پایگاه اورژانس اجتماعی ( پایگاه خدمات اجتماعی ) است که در مرحله اول با هدف توانمندسازی اجتماع محور در سکونت گاههای غیر رسمی تدوین شده بود ، که هر کدام دستورالعمل مستقل دارند و برنامه پیوست چکیده آنها می باشد .

در این برنامه ویژگی مهم ارائه خدمات اجتماعی یعنی:

"تخصصی بودن" ، "به موقع بودن" و "در دسترس بودن" مدنظر قرار گرفته است تا از این طریق ارائه خدمات اجتماعی به مردم در سازمان بهزیستی کشور "محدود به زمان و مکان" نگردد و "رویکرد فعال" جایگزین رویکرد غیر فعال شود و "اجتماع ( جامعه ) محوری" در برنامه ها عملیاتی شود.

این برنامه استفاده بهینه از منابع مادی و معنوی ( نیروی انسانی ) ، کاهش دیوان سالاری اداری ، تجمیع خدمات ، هماهنگی بین واحدها ، جامعیت ، فراگیری و .... را در پی دارد.

این برنامه قصد دارد تا "مداخلات روانی - اجتماعی" را قبل "از مداخلات قضایی و انتظامی" و حتی در کنار این نوع مداخلات جایگزین کند که این مسئله در "پیشگیری از وقوع جرم" و" قضازدائی" نیز نقش مهمی ایفا می کند .
شناسایی آسیبهای اجتماعی شایع و در حال شیوع" بصورت کشوری و منطقه ای و محلی نیز از طریق این برنامه صورت خواهد پذیرفت . در واقع این نوع مداخلات تاثیر گذاری "تئوری بر چسب" را به حداقل خواهد رساند تا زمینه ای برای توانمندسازی افراد در معرض آسیب و آسیب دیده اجتماعی و بازگشت آنها به زندگی سالم باشد .

بخش های اورژانس اجتماعی :

برنامه اورژانس اجتماعی شامل فعالیتهای ذیل است

1. مرکز مداخله در بحرانهای فردی، خانو ادگی و اجتماعی

2. پایگاه خدمات اجتماعی

3. خط تلفن اورژانس اجتماعی(123)

4. خدمات سیار اورژانس اجتماعی

اصول اورژانس اجتماعی معرفی برنامه اورژانس اجتماعی

• به فرد ، خانواده و جامعه توجه می شود .

• برنامه و مداخله باید با رویکرد علمی باشد .

•  مسئله یابی بموقع ، فعال بودن و پاسخگو بودن در این برنامه مهم است .

• به توانمند سازی اجتماع محور با رویکرد منطقه ای و محلی توجه می شود .

• فراگیر بوده و جامعیت دارد .

• زمینه مشارکت سازمان های مردم نهاد ( نهاد های مدنی ) فراهم می شود .

اهداف در دو بخش کلی و اختصاصی به شرح ذیل ارایه می گردد

هدف کلی :

کنترل و کاهش بحران های فردی- خانوادگی و اجتماعی

اهداف اختصاصی:

• در دسترس قرار دادن خدمات تخصصی و اورژانسی سازمان بهزیستی به آحاد جامعه

•  ارتقاء توانمندیهای افراد در معرض آسیب و آسیب دیده اجتماعی جهت مقابله با مسائل اجتماعی در شرایط بحرانی از طریق ارائه خدمات تخصصی و به موقع  

• ایجاد زمینه مشارکت مردم و سازمانهای غیر دولتی

• ارتقاء آگاهی و شناخت خانواده و اجتماعی نسبت به نیازهای مراجعان به منظور تسهیل فرایند حل مسئله در شرایط بحرانی 

• شناسائی مناطق و کانون های آسیب زا و اقدامات تخصصی در بحران زدایی

• شناسایی آسیب های اجتماعی نوپدید و بازپدید

• مداخله موثر به منظور کاهش جرایم و جلوگیری از تشدید بحران و آسیب های اجتماعی و کاهش صدمات بر اقشار در معرض آسیب و آسیب دیده اجتماعی

گروههای هدف :

افراد مشمول دریافت خدمات عبارتند از:

• زوجین متقاضی طلاق و افراد دارای اختلاف خانوادگی حاد

• زنان و دختران در معرض آسیب اجتماعی یا آسیب دیده اجتماعی

• افرادی که قصد خودکشی دارند یا اقدام به خودکشی کرده اند .

• کودکان خیابانی و کار

• همسران آزار دیده

• کودکان آزار دیده

• مبتلایان به اختلال هویت جنسی

• دختران و پسران فراری از منزل

• سایر افراددر کلیه سنین که در شرایط بحرانی ویژه قرار دارند .

اقدامات اجرایی :

اقدامات اجرایی شامل پذیرش ، خدمات تخصصی ، ترخیص و پیگیری پس از ترخیص می باشد :

1. پذیرش :

الف- خود معرف

ب- ارجاعی :

• توسط خط اورژانس اجتماعی 123 

• توسط خدمات سیار اورژانس اجتماعی

• توسط سایر مراکز بهزیستی

• توسط مراجع قضایی

• توسط نیروی انتظامی

• معرفی برنامه اورژانس اجتماعی

• توسط سایر نهادها ( دولتی و غیر دولتی )

1. خدمات تخصصی :

شامل : 

• خدمات مددکاری ، روان شناسی ، تربیتی ، حقوقی ، فرهنگی آموزشی

تبصره : ارائه خدمات به دو صورت سرپایی و یا نگهداری ارائه می گردد .

1. ترخیص :

 باتوجه به شرایط مراجعین و خدمات ارائه شده ترخیص مناسب صورت می گیرد:

• بازگشت به خانواده به عنوان مهمترین هدف این مراکز می باشد .

•  ارجاع به مراکز زیر مجموعه امور آسیب دیدگان اجتماعی با توجه و شرایط مراجع ( مراکز خانه سلامت ، بازپروری زنان آسیب دیده اجتماعی و...

• سایر مراکز مرتبط سازمان بهزیستی

• ارجاع به سایر سازمانها ونهادهای حمایتی ذیربط

1. پیگیری پس از ترخیص

دفتر آسیب های اجتماعی اداره بهزیستی شهرستان دیّر