به گزارش خبرنگار ایرنا؛ کودکان کار و خیابان یکی از واقعیتهای اجتماعی در جهان معاصر محسوب میشوند که به نوعی قربانیان خاموش فقر، نابرابری و شکافهای اجتماعی هستند و آینده خود و جامعه را در گرو گذراندن روزهایی سخت در محیطی پرخطر میبینند.
در کشور ما نیز این معضل، با وجود پیشینه غنی فرهنگی و دینی، همواره از دغدغههای اصلی متولیان امور اجتماعی و مطالبهای جدی از سوی نهادهای مدنی بوده و سازمان بهزیستی کشور به عنوان متولی اصلی ساماندهی این کودکان، سالهاست در این عرصه فعال بوده و با اجرای برنامههای مختلف، تلاش کرده تا چتر حمایتی خود را بر سر این گروه آسیبپذیر بگستراند، اما این اقدامات تا چه اندازه موفق بوده است؟ برنامهها و چشماندازهای این سازمان برای نجات و توانمندسازی کودکان کار چیست؟
از طرفی استان قزوین با پیشینهای غنی از فرهنگ و مذهب، همواره بر مسوولیتپذیری اجتماعی و یاری رسانی به نیازمندان مشهور بوده و در این میان، سازمان بهزیستی استان، به عنوان متولی اصلی حمایت از گروههای آسیبپذیر، سالهاست در خط مقدم ارایه خدمات به این کودکان و خانوادههایشان ایستاده است، اما در عمل، این اقدامات تا چه اندازه توانسته بر زندگی این کودکان تاثیر بگذارد و برنامههای آینده برای ساماندهی این کودکان در استان چه است؟
برای یافتن پاسخ این پرسشها و بررسی اقدامات انجام شده، به سراغ زهرا غلامرضایی، مدیرکل بهزیستی استان قزوین رفتیم تا در گفتوگویی اختصاصی، از جزییات برنامههای این نهاد در استان مطلع شویم که در ادامه می خوانید.
ایرنا. در ابتدا بفرمایید هدف اصلی بهزیستی از اجرای برنامههای ساماندهی کودکان کار و خیابان چیست؟
هدف اصلی اداره کل بهزیستی قزوین در درجه اول، کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی ناشی از کار و زندگی کودکان در خیابان است، وقتی از کودک کار صحبت میکنیم، با پیامدهای روانی، اجتماعی و جسمانی متعددی روبرو هستیم که اگر مداخلهای صورت نگیرد، هم آینده خود کودک و هم جامعه را تحت تاثیر قرار میدهد و از این رو نجات حتی یک کودک از دام این آسیبها، به معنای نجات دهها نفر در آینده است.
ایرنا. برای رسیدن به این هدف اصلی، چه اهداف مشخص و عملیاتی تعریف شده است؟
اهداف اختصاصی متعددی برای این منظور تعریف کردهایم از جمله ارتقای سلامت و کیفیت زندگی این کودکان و خانوادههایشان، توانمندسازی خود کودک و خانواده آنها برای خروج از چرخه فقر و آسیب، پیشگیری از مخاطراتی که حضور کودک در خیابان برای خودش، خانواده و جامعه ایجاد میکند، حمایت از حقوق این کودکان و حفظ منافع عالیه آنان، افزایش مشارکت مردم و کاهش تصدیگری مستقیم دولت و هماهنگسازی خدمات با نیازهای واقعی کودکان، برای مثال، ارابه خدمات تخصصی بدون نیاز به اقامت شبانهروزی و استفاده از ظرفیتهای ارزشمند بخش غیردولتی.
ایرنا. سابقه فعالیت بهزیستی استان قزوین در این حوزه به چه زمانی بازمیگردد و چه مراکزی برای این کار راهاندازی شده است؟
سازمان بهزیستی کشور از سال ۷۸ به صورت رسمی وارد این عرصه شد و در استان قزوین نیز همگام با ملی، یک مرکز شبانهروزی ساماندهی کودکان کار و خیابان در همان سال ۷۸ در شهرستان قزوین تاسیس شد، اما تجربیات نشان داد که باید خدمات متنوعتری ارایه دهیم و بر این اساس در سال ۹۵ مرکز حمایتی-آموزشی کودک و خانواده (خانه خورشید) را راهاندازی کردیم که خدمات خود را به صورت روزانه و سرپایی به کودکان و خانوادههایشان ارایه میدهد و هدف اصلی آن جذب، شناسایی و ساماندهی موثرتر است.
ایرنا. آیا ساماندهی این کودکان تنها بر عهده بهزیستی است یا نهادهای دیگری نیز همکاری دارند؟
خیر، به تنهایی نیست، خوشبختانه در سال ۸۴ آییننامه ساماندهی کودکان خیابانی به تصویب رسید که بر اساس آن، علاوه بر بهزیستی، ۱۱ دستگاه و سازمان دیگر نیز موظف به همکاری شدهاند و در سال ۱۴۰۲ نیز کارگروههای متعددی در استانداری و اداره کل بهزیستی برگزار کردیم تا شرح وظایف هر دستگاه مشخص و موانع پیش رو بررسی شود.
ایرنا. آمار پذیرش در این مراکز طی سال جاری چقدر بوده است؟
از ابتدای سال تاکنون در مرکز شبانهروزی ۲۸ کودک و در مراکز روزانه حمایتی-آموزشی ۳۴ کودک پذیرش شدهاند.
ایرنا. این کودکان در مراکز شما چه خدماتی دریافت میکنند؟
خدمات ما چندوجهی است، در حوزه بهداشت و درمان با همکاری دانشگاه علوم پزشکی، خدمات لازم به کودکان و خانوادههایشان ارایه میشود و غربالگری بهداشتی به طور مداوم انجام میشود و از پوشش سازمان تامین اجتماعی و بیمه سلامت برای آنان بهره میگیریم.
در حوزه تحصیل، وضعیت تحصیلی هر کودک توسط مددکار اجتماعی بررسی میشود و اقدامات ما شامل پیگیری برای ثبتنام، تماس با مدرسه، برگزاری کلاسهای جبرانی و آموزشی در تابستان و همچنین برگزاری جلسات کتابخوانی و بازیهای گروهی برای تقویت روحیه و تابآوری است و برای کودکان بازمانده از تحصیل، تمام تلاشمان این است که در مدارس عادی و در کنار همسالان خود درس بخوانند و اگر لازم باشد، تسهیلات خاصی برایشان فراهم کنیم. در غیر این صورت، با هماهنگی آموزش و پرورش، آنان را به مدارس ویژه مانند بزرگسالان یا شبانهروزی هدایت میکنیم.
ایرنا. یکی از چالشهای پیش رو، موضوع کودکان اتباع است، رویکرد بهزیستی قزوین در قبال این کودکان چیست؟
بر اساس آمارهای ما، بین ۶۰ تا ۸۰ درصد کودکان کار و خیابان در استان را اتباع غیرایرانی، به ویژه اتباع افغان، تشکیل میدهند. و ارایه خدمت به آنانی که فاقد کارت اقامت هستند با چالشهایی همراه است و برای مدیریت بهتر، احراز هویت این کودکان از طریق عکسبرداری از عنبیه چشم به منظور جلوگیری از ثبت اطلاعات تکراری انجام میشود، اما اصل برای ما ارایه خدمت به کودک است.
ایرنا. در پایان به نظر شما مهمترین اقدامات برای حذف پدیده کار کودک چیست؟
به نظر بنده سه محور بسیار کلیدی است از جمله توانمندسازی فرد و خانواده تا زمانی که خانوادهای توان مالی و اجتماعی نداشته باشد، کودک مجبور به کار است و بنابراین ایجاد بستر برای توانمندسازی آنان پایهایترین کار است، آگاهسازی جامعه، معرفی منابع حمایت، خانوادهها و خود کودکان از امکانات و سازمانهای حمایتگر بیاطلاع هستند و بنابراین آگاهسازی آنان از این منابع، میتواند مسیر بهتری را پیش پایشان بگذارد که با همکاری همه نهادها و مردم، میتوانیم این آرمان را محقق کنیم.
نظر شما