قانون جامع حمایت از حقوق معلولان شامل موارد متعددی است؛ از جمله مناسب‌سازی و دسترسی و تردد و تحرک، خدمات بهداشتی، درمانی و توانبخشی، امور ورزشی، فرهنگی، هنری و آموزشی، کارآفرینی و اشتغال، مسکن، فرهنگسازی و ارتقاء آگاهی عمومی، حمایتهای قضایی و تسهیلات مالیاتی، معیشت و تسهیلات اداری، شورای هماهنگی امور افراد دارای معلولیت و… با گذشت سالها از مطرح شدن و ابلاغ این قانون همچنان شاهد هستیم شهر های کشور چندان برای حضور معلولان مناسب نیست. این در حالی است که ویرایش سوم «مجموعه ضوابط و مقررات معماری و شهرسازی برای افراد دارای ناتوانی جسمی-حرکتی» نیز در دوازدهمین جلسه شورای عالی معماری و شهرسازی ایران تصویب و جهت بهره برداری ابلاغ شده است.
یکی از مشکلات در حال حاضر این است که علیرغم اینکه در قانون حمایت از معلولان عموم موارد شامل گروه خاصی از معلولان نیست و همه معلولیت ها را شامل می شود اما در عمل برخی از گروه ها از جمله نابینایان و ناشنوایان در بسیاری از موارد نادیده گرفته می شوند و از سوی دیگر حتی مناسب سازی برای معلولان جسمی حرکتی نیز به کندی پیش می رود.
محمد نفریه معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص ابلاغیه جدید در حوزه مناسب سازی ها برای معلولان گفت: این ابلاغیه تنها در حد سازمان بهزیستی و یا یک دستگاه خاص نیست بلکه جزو قوانین حمایت از معلولان است که در بند دو تا پنج این قانون ذکر شده و برای دستگاه های مختلف وظایفی تکلیف شده است. یک دبیرخانه برای نظارت بر مناسب سازی وجود دارد که ریاست آن با وزارت کشور و دبیری آن با بهزیستی است و جلسات آن به صورت مرتب تشکیل می شود.
وی در پاسخ به این سوال که علیرغم چنین قوانینی همچنان شاهد هستیم که سطح شهرها و حتی دستگاه های دولتی برای عبور و مرور معلولان مناسب نیست، خاطرنشان کرد: باید توجه کنیم که فرهنگ سازی طول می کشد و بخشی از این فرهنگ باید در ساخت و سازهای ملکی ایجاد شود و همه بدانند که هر ملک شخصی که می سازند باید مناسب سازی شده باشد اما به نظر می رسد سازمان بهزیستی در این امر موفق بوده است چرا که در جشنواره شهید رجایی در حال حاضر ۳۰ امتیاز در شاخص های عمومی به مناسب سازی اختصاص داده شده است و همین امر باعث می شود دستگاه های دولتی تلاش کنند برای کسب این امتیاز به مناسب سازی بپردازند و رقابت بین دستگاهی در این امر ایجاد شود.
به گفته این مقام مسئول در سالهای اولی که این امتیاز میان دستگاه ها ارزیابی شد کمتر از ۱۰ درصد در ارگان ها در امر مناسب سازی موفق بوده اند اما در حال حاضر ۳۰ درصد امکانات برای معلولان در مراکز دولتی افزایش یافته که در این موضوع مراکز غیردولتی همچنان درصد پائین تری را کسب می کنند.
نفریه در پاسخ به این پرسش که این مناسب سازی فقط شامل معلولان جسمی حرکتی در قانون جامع حمایت از معلولان نیست اما به اشتباه اینگونه تصور می شود، گفت: بله باید توجه داشته باشیم مناسب سازی فقط متوجه ایجاد رمپ نیست. همین که در صدا و سیما برای برخی برنامه ها مترجم برای ناشنوایان می گذارند مربوط به همین قانون است. ما در دبیرخانه مناسب سازی یک کمیته آموزش داریم که مسئولیت آن با صدا و سیما است. حتی آموزش برای برخورد پرسنل در ادارات دولتی با فرد معلول نیز جزء مناسب سازی محسوب می شود. دو سال قبل چندین جلسه برای قضات و دادستان ها برگزار کردیم و یک جلسه دادگاه تمرینی برای نابینایان و ناشنوایان برگزار شد که مشخص شود مثلاً چطور باید در دادگاه با افراد ناشنوا برخورد شود. ما باید همین آموزش ها را گسترش دهیم.
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور در ادامه با بیان اینکه در هفته بهزیستی امسال برنامه سند راهبردی مناسب سازی کشور تصویب و ابلاغ شد که برنامه‌ای ۱۰ ساله است، اظهار داشت: در این سند حتی برای مهندسین، واحدهای درسی دانشگاهی جهت شاخص های مناسب سازی پیش بینی شده است.
وی در پاسخ به این پرسش که در مجموع عملکرد دستگاههای دولتی و شهرداری را در راستای مناسب سازی چگونه ارزیابی می کنید؟ تصریح کرد: بسیاری از دستگاه ها اقدامات مناسبی انجام دادند و ما نیز ارزیابی هایی داریم و جلساتی را با مسئولان دستگاه ها برگزار می کنیم. به طور مثال سال گذشته فرودگاه ها از این منظر مورد ارزیابی قرار گرفتند و حتی نسبت به اینکه خدمات به مسافران معلول چه میزان دارای مشکل است بررسی صورت گرفت و مشخص شد که خدمات دهی ضعیف است. موضوع این است که در این امر فقط بهزیستی مسئول نیست. گرچه ما پیگیر این موضوع هستیم. به طور مثال برای این قضات و دادستان ها جلسه گذاشتیم چون مشاهده کردیم که ناشنوا به دلیل اینکه نتوانسته در دادگاه ارتباط موثری برقرار کند و دفاع کند محکوم شد اما پس از بررسی ها توانست به حق و حقوقش به طور کامل برسد. آموزش در این مسائل فقط وظیفه ما نیست. همه دستگاه ها باید پای کار بیایند.
نظر شما